Belangen samenbrengen in een uniek landschap

Dit artikel is afkomstig uit de publicatie ‘Veranderkracht, leren van natuurinclusieve pioniers’ van het Collectief Natuurinclusief

Dit artikel is afkomstig uit de publicatie ‘Veranderkracht, leren van natuurinclusieve pioniers’ van het Collectief Natuurinclusief.
De verhalen in dit magazine laten zien wat er mogelijk is als mensen hun schouders zetten onder verandering. Gedreven professionals uit allerlei sectoren delen hoe zij samenwerken met de natuur als een bondgenoot.

Jetske de Boer (Aeres) en Simone Sauren (Yuverta) reflecteren aan het eind van het magazine op de artikelen. Samengevat: veranderkracht zit niet alleen in de pionier maar ook in het systeem eromheen. Juist daarom zijn deze verhalen zo leerzaam voor onderwijsontwikkelaars, beleidsmakers, studenten en ondernemers.

Lees hier de hele publicatie

Tekst & foto’s: Kirsten van Valkenburg

Bijschrift hoofdfoto: Initiatiefnemer Ad Gubbels op het hoge terras, tussen de resten van zijn afgebroken kas.

Ads kassen stonden aan beide zijden van de Hummerenweg, maar inmiddels heeft de glastuinbouwer zijn kassen aan de oostzijde van de weg afgebroken. Het gehele gebied aan die kant van de weg komt vrij een dijk, natuur en natuurinclusieve woningbouw. Ad legt uit: “Het idee is allereerst ontstaan om de woonkwaliteit van mijn gezin te verhogen, we zaten hier opgesloten tussen de kassen. Daarbij waren mijn kassen aan die kant van de weg verouderd, dus vanuit mijn bedrijf lag er ook een opgave. Langzamerhand werden mijn ideeën meer concreet en ging ik die overkoepelende oplossing zien, een gebiedsinrichting waarbij iedereen wint.” Vier jaar geleden begon hij bewoners, grondeigenaren, overheden en omwonenden te enthousiasmeren voor zijn plan. Nuchter: “Dat was geen recht-toe-recht-aan-route.”

Terrassenlandschap

Tussen het dorp Baarlo en de Maas ligt een uniek terrassenlandschap, dat is ontstaan door het uitslijten door de Maas in vroegere tijden. De Hummerenweg ligt op de rand van zo’n terras, aan de oostzijde van de weg daalt het landschap. Ook achter Ads voormalige kas is een opvallend hoogteverschil. Ineens ‘valt’ het landschap daar bijna vier meter naar beneden. Op het hoge gedeelte vlak voor die ‘val’ komt een dijk, zodat het dorp Baarlo droog blijft tijdens hoog water in de Maas.

Bij de herinrichting van het gebied bestemt Ad anderhalve hectare grond op het laaggelegen terras voor natuurontwikkeling. Hier komt een ondiepe kwelgeul, een langwerpige sleuf die gevoed wordt door kwelwater. Volgend jaar wordt gestart met de aanleg van de geul, in samenwerking met Waterschap Limburg. Dit brengt verdwenen leefgebieden voor bijzondere planten en dieren terug, want het mineralenrijke kwelwater zorgt voor een geheel eigen flora en fauna.

Tussen de toekomstige dijk en de Hummerenweg gaat Ad, samen met twee andere grondeigenaren, woningen bouwen. Vooruitlopend op dit plan heeft de glastuinbouwer zijn kassen al afgebroken. “Ik heb er vertrouwen in dat het goed komt, dus ik heb dit alvast voor eigen rekening gedaan.” Hij heeft voor ogen dat de woningen straks in het unieke landschap passen. “Met behoud van het zicht op de Maas.”

Belangen

Drie grondeigenaren, vijf aanwonenden, gemeente Peel en Maas, Rijkswaterstaat en Waterschap Limburg werken gezamenlijk aan het plan. “Iedereen hier heeft uiteraard zijn eigen belangen. In die vier jaar hebben we heel wat overlegd, uitgezocht, bijgesteld. Het was zoeken naar het juiste proces om stappen te zetten. Er waren afhakers en er is onenigheid geweest. We hebben de groep waarmee we overleggen beperkt tot alleen de direct betrokkenen plus de overheden. Dat werkt een stuk beter. Uiteindelijk draait het allemaal om vertrouwen.” Het is ook volhouden. “Ik gok dat het nog vijf jaar duurt voordat hier woningen staan. En ook dat gaan we samen doen.”

Ad Gubbels

"Er zijn allemaal verschillende belangen en die moet je samenbrengen tot een gezamenlijk belang"

Gaandeweg leren

Ontbrekende kennis in het traject is binnengehaald als het nodig was. “Maar zelf had ik vooraf wel meer willen weten over natuurontwikkeling en gebiedsontwikkeling.” En dan stellig: “En de psychologie van grondbezit! Dat is echt belangrijk in een project als dit.” De glastuinbouwer leerde gaandeweg van alles. “We wisten natuurlijk aan de voorkant ook niet wat er uit ging komen. Op dit moment wil ik graag meer weten over natuurinclusief bouwen. Hoe doe je dat terwijl het ook economisch rendabel moet zijn?” Ad ziet kansen om te leren van casussen: “Studenten en anderen die zoiets als dit willen, kunnen volgens mij goed leren van allerlei casussen rondom gebiedsontwikkeling. Met daarbij de succes- en afbraakfactoren.”

Geduld en zorgvuldig communiceren

Vanaf het begin was de gemeente positief betrokken, wilde meedenken en meewerken. Ad: “Maar de stroperigheid en strakke kaders bij overheden vind ik wel een uitdaging. Ook merk ik dat veel ambtenaren het lastig vinden om flexibel te denken.” Hij nuanceert: “Ik snap het ook wel, zij zijn afhankelijk van de kaders die de landelijke politiek bieden en daar zit momenteel veel onduidelijkheid. En een gemeente moet een verdedigbaar beleid hebben. Maar het vraagt geduld van mij.” In een traject als dit is zorgvuldig communiceren belangrijk. Ad: “En sterk in je schoenen staan, de verbinding zoeken, diplomatiek en standvastig zijn.”

Ad bij het laaggelegen terras, bedoeld voor natuurontwikkeling