In generaties denken in plaats van seizoenen: ondernemen met visie en geduld

Dit artikel is afkomstig uit de publicatie ‘Veranderkracht, leren van natuurinclusieve pioniers’ van het Collectief Natuurinclusief

Dit artikel is afkomstig uit de publicatie ‘Veranderkracht, leren van natuurinclusieve pioniers’ van het Collectief Natuurinclusief.
De verhalen in dit magazine laten zien wat er mogelijk is als mensen hun schouders zetten onder verandering. Gedreven professionals uit allerlei sectoren delen hoe zij samenwerken met de natuur als een bondgenoot.

Jetske de Boer (Aeres) en Simone Sauren (Yuverta) reflecteren aan het eind van het magazine op de artikelen. Samengevat: veranderkracht zit niet alleen in de pionier maar ook in het systeem eromheen. Juist daarom zijn deze verhalen zo leerzaam voor onderwijsontwikkelaars, beleidsmakers, studenten en ondernemers.

Lees hier de hele publicatie

Tekst & foto’s: Mirjam Kuggeleijn
Luchtfoto: Leuker 1818

De geschiedenis van de boerderij van de familie Venner gaat terug tot 1818. Mark vertelt: "De boerderij heeft zich altijd aangepast aan de tijd. Tot 1970 was het een gemengd bedrijf, daarna werd er gekozen voor melkvee. Maar de laatste jaren werd dat steeds minder rendabel."

Familiebedrijf

Het idee om over te schakelen naar een voedselbos kwam van Mark, die een achtergrond heeft in bos- en natuurbeheer. “Ik wilde iets duurzaams creëren, iets dat minder afhankelijk is van het klimaat en andere invloeden van buitenaf," vertelt Mark enthousiast. Luuk, met een bedrijfseconomische achtergrond, zag kansen om het familie-erfgoed te behouden en echt iets bijzonders te creëren voor de gemeenschap. “En we willen het graag ook weer doorgeven aan volgende generaties," lacht hij.

De familie overtuigen was eenvoudig. Na de Tegenlicht uitzending namen ze hun ouders mee naar het voedselbos van Wouter van Eck en sloten de dag af met een etentje in restaurant De Nieuwe Winkel, waar alleen producten uit voedselbossen wordt geserveerd. "Toen waren ze direct om!”

Luuk Venner

Voedselbos

Het plan groeide en er ontstonden steeds meer samenwerkingen. Bijvoorbeeld met twee tuinders die een groentegaard hebben opgezet op het terrein. "We verpachten de grond aan de tuinders, wat zorgt voor een mooie wisselwerking," legt Mark uit. Daarnaast is er ook een wijngaard, gestart in samenwerking met jonge wijnmakers. En er worden experimenten gedaan met rijenteelt en grasland en vee gecombineerd met bomen of struiken.

Mark Venner

Storytelling is voor de Venners een belangrijk onderdeel van hun missie. Ze willen bezoekers inspireren en laten zien wat er mogelijk is op het gebied van duurzame landbouw. Langs het wandelpad op hun terrein staan informatieborden en via QR-codes kunnen bezoekers filmpjes bekijken waarin de verhalen van de boerderij worden verteld.

Businessmodel met lange adem

Voordat er kon worden gestart, waren er talloze procedures nodig. "De bereidheid bij gemeente en provincie was er, maar het kostte veel tijd en geduld," vertelt Luuk. “En dan was er nog de financiering.” Mark: “Een voedselbos heeft een lange aanlooptijd nodig voordat het rendabel wordt. Pas rond 2030 verwachten we echt een stabiel systeem. Welke bank kan zo lang wachten?”

Dankzij het Nationaal Groenfonds en en de Rabobank konden ze de uitdaging uiteindelijk toch aangaan. Dat de financiering er kwam, is zeker ook te danken aan hun vastbeslotenheid, doorzettingsvermogen én dat ze hun verhaal goed kunnen vertellen. Niet alleen om financiers en instanties te overtuigen, maar ook om de bredere beweging van regeneratieve landbouw te versterken.

"Wij willen laten zien dat landbouw anders kan. Dat je de natuur kunt gebruiken zonder haar uit te putten."

Complementaire broers

De combinatie van agrarische kennis van Mark en de bedrijfseconomische achtergrond van Luuk blijkt een gouden duo. "We vullen elkaar mooi aan," zegt Luuk. "Mark heeft de kennis over de natuur en ik zorg ervoor dat de financiën kloppen."

Kennis die ze nog missen, wordt eenvoudig gevonden in hun netwerk. Zoals voor de machinale aanplant op basis van een GPS-systeem, zodat precies wordt bijgehouden welke boom of struik waar is geplant.

Mark zou van één eigenschap wel wat meer willen hebben: geduld! “Soms moet ik mezelf eraan herinneren dat mooie dingen tijd nodig hebben. Net zoals de bomen die we hier planten, moet je geduld hebben om iets blijvends te laten groeien."

Rentmeesterschap

De broers denken ook aan de toekomst. Ze hebben plannen voor een nieuwe loods waar producten uit het voedselbos direct kunnen worden verwerkt. "Als je het voedselsysteem wilt veranderen, moet je naar de hele keten kijken," legt Luuk uit.

Ze hopen dat hun kinderen ooit de vruchten kunnen plukken van hun werk. "Je moet eigenlijk niet in seizoenen denken, maar in generaties. Een mooi woord wat daarbij past is rentmeesterschap. Wij voelen ons geen eigenaren, maar rentmeesters van deze grond. Met verantwoordelijkheid voor de gemeenschap én de generaties na ons.”

Leuker 1818

Leuker 1818 bestaat uit 5 hectare voedselbos, 10 hectare rijenteelt, afgewisseld met 1-jarige stroken, 1 hectare silvopasture met hoogstambomen, 1 hectare biodynamische wijn en 1 hectare groentegaard, waar 100 gezinnen hun groente vandaan halen. Er is een boerderijwinkel, een vergaderlocatie en er zijn 250 kippen, die je ook kunt adopteren. Plannen voor de toekomst zijn een wijngaard en een (gifvrije) bloemengaard.