Studenten in Friesland op zoek naar gewassen met toekomst

Tekst: Kirsten van Valkenburg
Foto’s: Kirsten van Valkenburg & Nordwin College

Binnen het project Better Wetter zoeken verschillende partijen in diverse deelprojecten naar een gezonder en duurzamer watersysteem voor dit gebied. Studenten van MBO Life Sciences in Leeuwarden doen mee.

Projectleider Dirk Osinga is vanuit MBO Life Sciences bij een deelproject van Better Wetter betrokken

Vandaag laat Dirk het gebied zien aan een nieuwe groep studenten. In één armzwaai maakt hij de problematiek van het gebied duidelijk. “Kijk naar dit water met de vele vogels en andere dieren. Het is eigenlijk een voormalig weiland van deze melkveehouder. Maar de inklinking was zo enorm dat de boer het heeft onttrokken aan de bedrijfsvoering. Dat kan natuurlijk helemaal niet uit voor zo’n melkveehouder.” Dirk benadrukt: “En dat maakt dit onderdeel van Better Wetter zo belangrijk, want de studenten zijn binnen dit project op zoek naar nieuwe verdienmodellen voor de agrariërs in dit gebied.”

Pionieren

Die zoektocht begint op vier kleine demonstratieveldjes, bij het Brûsplak, een ontmoetingsplek en kenniscentrum voor inwoners, studenten en experts. Een betrokken melkveehouder stelde een klein deel van zijn land ter beschikking voor deze plek.  

Demonstratieveldjes bij het Brûsplak)

Naast de demonstratieveldjes ligt op het Brûsplak een kleine werkruimte met basisvoorzieningen zoals wifi, een keukentje en een toilet. Hier werken studenten aan hun projecten, middenin het gebied waar het allemaal om draait.

Studenten van de opleidingen onderzoeker leefomgeving en adviseur leefomgeving starten op het Brûsplak met de teelt van verschillende gewassen: lisdodde, cranberry, mattenbies, veenmos en azolla. Het is echt pionieren voor de studenten: de eerste lichting veenmos verdroogt. En de azolla, een drijfvarentje dat stikstof bindt uit de lucht, krijgt niet genoeg voeding. Maar er is ook succes: lisdodde blijkt goed te werken als isolatiemateriaal in gebouwen.  

"Lisdodde als isolatiemateriaal, de bouwwereld kijkt zeer belangstellend met ons mee"

Lisdodde isoleert

De Friese bouwgroep Dijksma Draisma isoleerde recent de eerste gevel met lisdodde. En zij verwachten nog dit jaar het eerste huis op te leveren dat volledig is geïsoleerd met lisdodde. Coen Verboom van Dijksma Draisma: “We zijn natuurlijk niet over één nacht ijs gegaan. Het materiaal is uitgebreid getest in ons testcentrum, bijvoorbeeld op brandgedrag, inzakken en uiteraard de isolerende waarde.” De bouwgroep is zo enthousiast dat ze recent tien hectare land in dit gebied kochten voor de productie van lisdodde. “Dat past helemaal bij de korte keten die wij op allerlei vlakken binnen de bouw nastreven”, aldus Coen Verboom. “En hiermee brengen we ook het veenweidegebied goede dingen: milieuwinst en een verdienmodel voor de agrariërs in dit gebied. Het is echt win, win, win.”

Lisdodde verwerkt tot een isolatieplaat in de werkruimte op de Brûsplak

Integratie in het onderwijs

Better Wetter is volledig geïntegreerd in het onderwijs. Edith Fernandes is teamleider bij MBO Life Sciences, een samenwerking tussen het Friesland College en het Nordwin College. De school biedt opleidingen op het gebied van water, milieu, voeding en procestechniek.

Edith legt uit: “Projecten als dit komen vaak bovenop het bestaande curriculum, dat levert niet altijd enthousiasme van docenten op: het is extra werk. Bij Better Wetter hebben we het vanaf het begin anders aangepakt. We hebben dit project helemaal herleid naar leerdoelen. Op die manier konden we het project wegzetten in het curriculum van de opleidingen onderzoeker leefomgeving en adviseur leefomgeving.”

"Dit project levert onze studenten wendbaarheid op: veranderen en vernieuwen in een omgeving die daar om vraagt"

Robbert de Geus is docent bij het team Water & Milieu bij MBO Life Sciences. Hij vertelt: “Better Wetter is een mooie stageplek voor onze studenten. Maar we hebben ook studenten van de opleiding chemie betrokken, zij doen de analyses van water- en bodemmonsters. Ook team loonwerk van Nordwin hebben we ingeschakeld, voor het hakselen van de lisdodde.”

Plannen voor het vervolg van de zoektocht naar geschikte gewassen zijn er ook. Robbert: “We gaan nu kijken of we oesterzwammen kunnen kweken op een combinatie van lisdodde en koffiedik, in samenwerking met het bedrijf FryslânFungies. Zij kweken al oesterzwammen op koffiedik. Zo zoeken we naar nog een verdienmodel voor de lisdodde, om ons niet alleen te richten op de toepassing als isolatiemateriaal.”

Brede deelname bij Better Wetter

Deelnemers aan het project zijn de provincie Fryslân, de gemeenten Dantumadiel (penvoerder) en Noard East Fryslân, het waterschap, ecologisch onderzoek- en adviesbureau Altenburg & Wymenga, bouwgroep Dijksma Draisma, MBO Life Sciences, Van Hall Larenstein, ontwerper Tjeerd Veenhoven en diverse natuurorganisaties. Zij werken samen met lokale ondernemers.