Lector Inga Wolframm wil een paardensector van blijvende waarde

“Wat niet werkt? Onderzoek doen en dat van bovenaf op de sector droppen”, stelt de lector van Hogeschool Van Hall Larenstein. Daarom staat er een enorme groep partners uit de sector om het lectoraat heen. Zo zijn bij het onderzoekstraject ‘Biodiverse paardenhouderijen’ maar liefst vijftig partners betrokken.

En daar blijft het niet bij. Mbo-studenten paardenhouderij en paardensport halen binnen voor dit onderzoekstraject gegevens op bij hun stagebedrijven. De teller staat inmiddels op 300 deelnemende studenten en dat aantal tikt rustig door. “Zo horen veel stagebedrijven nu al van dit onderzoek. En dat is precies wat ik wil: het onderzoek vindt gedeeltelijk in de sector plaats.” De studenten inventariseren de huidige planten en landschapselementen op hun stagebedrijf. Denk aan kruiden in de weilanden, bomen, een haag, struweel of een poel. Inga lacht: “Dat vinden ze wat vervelend, want tja: ‘ik ben student paard’. Maar ik ben ervan overtuigd: de kwartjes gaan nog vallen. Als hippisch ondernemer van de toekomst moet je ook kennis hebben over de omgeving waarin je paarden houdt.”

Naar de toekomst

Het lectoraat ‘Duurzame paardenhouderij en paardensport’ gaat over een paardensector die van blijvende waarde is. Inga licht toe: “Hoe kunnen wij als huidige generatie ervoor zorgen dat de paardensector ook voor toekomstige generaties op een verantwoorde manier behouden blijft?“

“We zijn als sector onderdeel van de maatschappij en moeten ons afvragen wat we betekenen voor de samenleving.” Tegelijkertijd kijkt die maatschappij alert mee met de paardensector. “En terecht”, benadrukt de lector. “Interactie met dieren brengt verantwoordelijkheid met zich mee.”

Bewuste interactie met het paard

“Ik wil een gedragsverandering bij mensen voor elkaar krijgen, in hun omgang met het paard. Daarvoor is het belangrijk om in beeld te krijgen wat we eigenlijk dóen met onze paarden. Is dat op deze manier houdbaar naar de toekomst? Wat moeten we veranderen?”

“We hebben in onze interactie met paarden allerlei overtuigingen ontwikkeld, waar we ons vaak helemaal niet van bewust zijn. Zoals interpretatie van gezichtsuitdrukkingen of hoe de harmonie tussen paard en ruiter eruitziet. Die overtuigingen wil ik zichtbaar maken. Pas dan kun je werken aan gedragsverandering.”

Eén van de onderzoeken hierbij draait om eyetracking. “Om die onbewuste overtuigingen boven water te krijgen, zijn we nu bezig om te onderzoeken hoe mensen kijken naar paarden. Letterlijk. Naar welke onderdelen van het paard kijken we als het bijvoorbeeld gaat over de harmonie tussen paard en ruiter? Met een speciale bril kunnen we dat zichtbaar maken.”

Waarde van de sector in beeld

Het lectoraat houdt zich ook bezig met duurzaam ondernemen. “Buiten de sector heerst nogal eens het beeld dat het geld tegen de plinten op klotst bij paardenbedrijven. Helaas. Voor het overgrote deel van de bedrijven geldt: hard werken voor weinig. Paarden zijn dure dieren. Ik wil uitzoeken en laten zien wat de sector bijdraagt aan onze maatschappij, op economisch, ecologisch en sociaal gebied. Dat laatste? Denk maar aan maneges, die hebben écht een sociale rol in onze samenleving.”

Voor paard en natuur

In het onderzoekstraject ‘Biodiverse paardenhouderijen’ wil Inga handvatten ontwikkelen voor een biodiverse inrichting van paardenbedrijven. “Door een andere inrichting van hun weilanden en erven kunnen deze bedrijven goede dingen doen. Voor onze paarden, voor ons landschap en voor onze flora en fauna.” Voor de paarden? Ze knikt enthousiast. “Een paard kan bijvoorbeeld snoepen van een haag, schuilen onder een boom of waden door een poel. Dat zorgt allemaal voor mentale stimulatie. Broodnodig, want paarden zijn zeer onderzoekend en leergierig. Zo voldoen we aan hun intrinsieke behoeften.”

Als de biljartlakenstrakke weilanden avontuurlijker worden ingericht, komen tegelijkertijd verdwenen habitats terug. En dat is goed nieuws voor flora en fauna, zoals insecten, vogels en vleermuizen. “Dit alles met aandacht voor landschapskwaliteit en verdienvermogen van de bedrijven.”

"De paardensector kan een voorbeeld zijn"

Inga is van mening dat de paardensector een voorbeeldfunctie kan pakken. Kan laten zien: kijk, het is mogelijk, in harmonie samenleven met mens, dier en natuur. Lachend: “De paardensector kan de wereld redden.” De serieuze ondertoon is voelbaar.

Jéé-momenten

Er gebeurt veel moois waar Inga volop van geniet, zoals de samenwerking met studenten. “Zij hebben zoveel potentie. Allemaal jonge mensen die nog met een open blik naar de toekomst kijken. Ik leer hen graag hoe praktijkgericht onderzoek werkt.” Zo houden hbo-studenten gestructureerde interviews bij paardenbedrijven. “De studenten zijn zeer enthousiast. Ik zorg voor kaders waarbinnen zij hun eigen verantwoordelijkheden hebben en voor een vangnet bij vragen. Je ziet ze groeien in hun zelfvertrouwen.”

Inga noemt ook de samenwerking met mbo-docenten is. “Zij begeleiden hun eigen studenten, waarbij we gezamenlijk bespreken hoe zij dataverzameling kunnen inbedden in hun onderwijs. Ik geef veel verantwoordelijkheid aan de docenten, waarmee zij echt deelgenoot zijn van het onderzoekstraject. Ze zijn zo enorm enthousiast. Ik ben op de achtergrond de bewaker van de onderzoeksaanpak.”

"Ik geloof in de kracht van het onderwijs"

Er zijn nu plannen om de groene vmbo’s te betrekken. “Nog heel pril, maar het is toch geweldig als straks de hele onderwijsketen meedoet?” Of bijvoorbeeld de samenwerking met de ontwikkelaars van een plantendeterminatieapp voor paardenliefhebbers. Die krijgen via de app informatie over de planten: wel of niet giftig voor paarden, de risico’s en de meerwaarde voor de dieren. “Die app is medeontwikkeld door een student bos- en natuurbeheer van Hogeschool Van Hall Larenstein. Zij heeft ook de aftrap van de app gedaan bij de mbo’s. Geweldig, zo’n samenwerking tussen mbo en hbo.”

“Of het verhaal dat ik terugkreeg van één van de mbo’s. Zij waren met hun paardenstudenten op buitenlandexcursie in Spanje. De studenten gingen daar spontaan de app gebruiken. En kwamen er zo achter dat daar een heel andere vegetatie is dan in Nederland. Prachtig toch?”, glimt Inga.