Slimme kennisdeling voor de landbouw: hoe AI en Europese samenwerking elkaar versterken

Tekst: Marleen Purmer
Foto's: Shutterstock en uit eigen archief

AKIS is een systeem waarin samenwerking tussen boeren, onderzoekers, docenten, beleidsmakers en adviseurs vanzelfsprekend is, met als doel: innovatie versnellen en verduurzaming ondersteunen. Ook in Nederland krijgt AKIS steeds meer vorm – onder andere via Groen Kennisnet dat projectresultaten beschikbaar maakt uit het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB).

Concrete uitwerkingen

Zowel EU FarmBook als de AI-tool van Groen Kennisnet zijn concrete uitwerkingen van de doelen van AKIS. Waar vroeger veel kennis na afloop van een project verdween in een lade, zorgen deze initiatieven ervoor dat inzichten worden gedeeld, terug te vinden zijn én bruikbaar blijven voor anderen. Dat past bij de nieuwe GLB-periode, waarin lidstaten verplicht zijn werk te maken van een goed functionerend AKIS met kennisdeling als één van de functies voor succes. In Nederland gebeurt dit onder andere via Groenpact, waar Groen Kennisnet als centrale schakel fungeert.

Rob van Genderen

EU FarmBook: Europese kennis op één plek

EU FarmBook is een Europees platform dat praktijkgerichte kennis uit landbouwprojecten in heel Europa bundelt. Denk aan factsheets, video’s en samenvattingen van onderzoeksresultaten. Rob van Genderen, project- en contentmanager bij Groen Kennisnet legt uit: “Nederland is als eerste nationale kennisbank aangesloten. Zo kunnen we laten zien wat er in Nederland gebeurt én tegelijkertijd Europese kennis beschikbaar maken om toe te passen in de praktijk.” Groen Kennisnet selecteert daarbij zorgvuldig welke bronnen geschikt zijn om te delen, zodat gebruikers niet verdrinken in informatie maar gericht kunnen zoeken.

"Groen Kennisnet is de eerste nationale kennisbank die is aangesloten op het Europese platform"

AI-tool voor gerichte antwoorden

Om dat zoeken nóg slimmer te maken, werkt Groen Kennisnet aan een AI-tool. Deze tool, nu nog in pilotfase, wordt ontwikkeld om kennis uit betrouwbare bronnen toegankelijker te maken. “Straks kun je gewoon een vraag stellen, zoals in een chatbot, en krijg je een concreet antwoord in de vorm van een video, artikel of factsheet,” vertelt Van Genderen. De tool gebruikt input uit gevalideerde bronnen binnen de kennisbank van Groen Kennisnet en Nederlandse EU-projecten waarvan de resultaten zijn opgenomen. Op termijn is het de wens om ook EU FarmBook als bron toe te voegen, maar dat is op dit moment nog niet mogelijk.

Betrouwbaar, bruikbaar en op maat

De AI-tool krijgt naar verwachting meerdere functies: een verbeterde zoekfunctie op basis van vragen, en mogelijk een chatbot of automatische lesmateriaalgenerator. “De vernieuwde zoekfunctie hopen we in de tweede helft van 2025 te implementeren,” aldus Van Genderen. “Andere functies, zoals een chatbot of automatisch lesmateriaal genereren, zijn ideeën waar we mee willen experimenteren. Wat wel vaststaat: de tool werkt uitsluitend met gevalideerde bronnen om betrouwbaarheid te garanderen. We willen dat gebruikers weten waar de informatie vandaan komt, en dat de chatbot – als die er komt – geen dingen verzint zoals nu soms gebeurt.”

"De AI tool werkt alleen met gevalideerde bronnen en verzint niks zelf"

Toegankelijke kennis voor iedereen

Uiteindelijk moet dit alles leiden tot betere, snellere en meer toegankelijke kennisuitwisseling binnen de landbouw. Of je nu docent, boer, adviseur of beleidsmaker bent – de juiste informatie moet straks binnen handbereik liggen.

Jeroen Nagel

De uitdagingen van AKIS (in kort bestek)

Toch is de praktijk weerbarstig. De landbouw in Nederland is versnipperd, projecten staan vaak los van elkaar, en het is lastig om beleid, onderzoek en praktijk goed op elkaar aan te laten sluiten. “Elkaars taal leren spreken is essentieel,” aldus Jeroen Nagel, adviseur netwerk, kennis en innovatie bij de Regieorganisatie GLB. “En we moeten beter nadenken over wie welke kennis nodig heeft, op welk moment, en in welke vorm.” Het AKIS-netwerk probeert daarop in te spelen – bijvoorbeeld door mbo’s aan te sluiten bij experimentlocaties, of door boeren en adviseurs actief te betrekken bij innovatieprojecten.

AKIS als levend systeem

Uiteindelijk is AKIS niet één systeem of platform, maar een levend netwerk van mensen en organisaties. De AI-tool en EU FarmBook zijn voorbeelden van hoe techniek kan helpen om kennis toegankelijker te maken. Maar het succes zit in de samenwerking. En die begint bij een gedeeld besef: innovatie werkt pas echt als de kennis die eraan ten grondslag ligt ook de weg vindt naar de praktijk.

Wil je meer weten over AKIS?

Op de website van Netwerk Platteland vind je drie webinars ‘AKIS, wat is het?’ Hierin gaan deelnemers met elkaar in gesprek. Benieuwd? Je kunt de drie webinars terugkijken.

Webinars terugkijken

"Innovatie werkt pas echt als de kennis die eraan ten grondslag ligt ook de weg vindt naar de praktijk"