Met praktijkgericht onderzoek de stad vergroenen

Tekst & foto's: Kirsten van Valkenburg

 “Overheden hebben een voortrekkersrol als het gaat om het vergroenen van steden”, stelt Gideon. “Zij moeten voorop in klimaatadaptatie en biodiversiteitsherstel.” En dat is precies wat gebeurt bij zijn lectoraat Innovatie & Groenstedelijke ruimte. De gemeente Almere en de provincie Flevoland zijn mede-initiatiefnemers van het lectoraat. “Uniek”, noemt Gideon het. “En hard nodig.”

Want vergroenen van de stad is het antwoord op extreem weer dat steeds vaker voorkomt: te nat, te droog of te heet. “Door biobased bouwen (bouwen met natuurlijke grondstoffen) en vergroening dempen we de klimaatverandering.” Gideon benadrukt: “En dan vergroenen met inheems groen, we noemen dat ook wel het verwilderen van de stad. Op die manier maken we verbinding met het onderliggende ecosysteem. Dat geeft een boost voor de biodiversiteit.”

 
Gideon Spanjer over 'Rewilding cities'

Natuurinclusieve versnelling

Eén van de praktijkgerichte onderzoeken binnen het lectoraat is Natuurinclusieve Gebiedsontwikkeling. Dit onderzoek is een samenwerking met de hogescholen Avans, Van Hall Larenstein en Hogeschool van Amsterdam. Ook zijn overheden betrokken en bedrijven zoals ProRail en architectenbureaus. Het onderzoek moet antwoord geven op de vraag hoe natuurinclusieve gebiedsontwikkeling kan worden versneld.

Het Aeres gebouw in Amere in bloei

“Binnen dit project kijken we op drie niveaus: gebouwniveau, straatniveau en gebiedsniveau”, duidt Gideon. “Wat levert het op als we samen met ProRail technische gebouwen naast het spoor aankleden met biobased materialen? Voor het straatniveau kijken we naar de Amsterdamse Wibautstraat, die nu vergroend wordt. Wat levert dat op voor bewoners, biodiversiteit en klimaatbestendigheid?” Tot slot richt dit onderzoek zich op Almere Centrum en de nieuw te ontwikkelen wijk Almere Pampus. In de twee wijken samen moeten zo’n 32.000 huizen gebouwd worden. Hoe ga je dat zo natuurinclusief mogelijk doen?

"Ruimte voor groen is de oplossing"

“In dit onderzoek nemen we ook governance-aspecten mee”, vertelt Gideon. “Dat is de grootste uitdaging binnen dit onderzoek. We beantwoorden vragen als: wie moet je wanneer betrekken in de projectontwikkeling en hoe maak je ruimte voor natuurinclusiviteit in een aanbesteding?”

CoE Groen zorgt voor versnelling

Ook het Centre of Expertise (CoE) Groen is betrokken bij dit praktijkgerichte onderzoek. Gideon is enthousiast. “CoE Groen zorgt voor samenwerkingen en vertegenwoordigt de groene hogescholen bij de opstart van grote projecten. En door het CoE Groen zijn er korte lijnen tussen de diverse groene hogescholen. Dat versnelt.”

Er zijn meer samenwerkingen, zo trekt Gideon regelmatig samen op met practor Heidi Kamerling.

>> Lees ook: Practor Heidi Kamerling gaat voor groen in de stad

En het bruist in Almere als het gaat om het opleidingenaanbod, de Hogeschool en de mbo-vestiging van Aeres geven samen doorlopende leerlijnen vorm.

Groene verbinding in het centrum

Een tweede praktijkgericht onderzoek binnen het lectoraat is het project Excellente Groene en Gezonde Leefomgeving. Het onderzoek gaat over het ontwikkelen van groene interventies in Almere. Gideon legt uit: “Almere is een jonge stad, ruim opgezet. Maar inmiddels is verbetering nodig.” Zo ligt er in het centrum een fiets- en wandelroute die twee parken verbindt. Waar de parken groen zijn, is de route ernaar toe kaal en stenig. Onaantrekkelijk en niets wijst erop dat het een verbinding naar de parken is. Dat moet anders, volgens de gemeente.

"Governance is de grootste uitdaging binnen dit onderzoek"

De route moet een groene, koele route worden die inwoners graag gebruiken tijdens hete zomers. “We onderzoeken wat werkt. We creëren bijvoorbeeld groene coolspots langs de route, zoals een bankje onder een boom of langs het water”, vertelt Gideon. “Door interviews komen we er achter hoe gebruikers dit ervaren. Daarnaast meten we met mobiele weerstations en infraroodcamera’s, zodat we harde gegevens hebben.”

"Er is veel belangstelling voor onze minor Sustainable Urban Regions"

Stagiaires, afstudeerders en minor

Gideon zoekt continu de verbinding met het onderwijs. Hij werkt samen met stagiaires en afstudeerders binnen zijn onderzoeken. Daarnaast is er wekelijks lectoraatsoverleg met docenten. “Ik koppel zoveel mogelijk naar hen terug, zodat er praktijkcasussen ontstaan voor de studenten.”

Gideon heeft de nieuwe minor Sustainable Urban Regions aan Aeres Hogeschool Almere mede ontwikkeld. In de minor draait het om het aantrekkelijk houden van regio’s en steden in een veranderend klimaat. “De minor start in september, de aanmeldingen lopen goed”, vertelt Gideon met enige trots.